Jaka jest różnica między narcyzem a socjopatą?

Kiedy ma się do czynienia z osobą, która przejawia cechy graniczące z egocentryzmem, nierzadko słyszy się słowa takie jak „narcyz” czy „socjopata”. Jednakże, każdy z tych stanów jest odrębnym zaburzeniem osobowości z rozpoznawalnymi różnicami, które odróżniają je od siebie.

Osoba żyjąca z osobowością narcystyczną może również dzielić pewne podobieństwa z socjopatą. Z tego powodu, narcyzm i socjopatia są często mylone ze sobą.

Przyjrzymy się każdemu typowi osobowości, ich cechom i temu, co je od siebie odróżnia. Przyjrzymy się również możliwym podobieństwom pomiędzy każdym z zaburzeń oraz wspólnym technikom radzenia sobie z nimi.

Narcyzm

Podobnie jak Narcyz w mitologii greckiej, człowiek, który zakochał się w swoim odbiciu, narcyz jest całkowicie zakochany w sobie.

Posiadanie podwyższonego poczucia własnej wartości może być zrozumiałe, nawet usprawiedliwione – jednak narcyz uważa, że może to odbywać się kosztem innych.

Narcyza nie dba o to, czy musi kłamać i kombinować, aby osiągnąć pożądaną pozycję, zazwyczaj nie przejmuje się potrzebami swoich partnerów w związkach i może czuć się urażony, gdy pochwały lub podziw nie spływają na niego tak często jakby tego chciał.

Jednak kiedy narcyz patrzy w głąb siebie, może doświadczać zwiększonego poczucia wstydu, bezradności i gniewu, szczególnie kiedy pojawiają się trudności, które zakłócają jego wizję siebie. Zaburzenie to może nawet prowadzić do zwiększonego ryzyka podjęcia próby lub popełnienia samobójstwa.

Narcyzm jest zazwyczaj zauważalny w dwóch formach: narcyza wielkiego, który wierzy, że jest nadmiernie ważny i narcyza wrażliwego, który czuje się zraniony i urażony, kiedy nie jest obsypywany podziwem. Obie formy narcyzmu wykazują brak empatii dla innych.

Zobacz również artykuł: Oznaki tego, że umawiasz się z narcyzem

Symptomy narcyzmu

Narcyzm może być spowodowany przez wiele czynników, takich jak trudne dzieciństwo, w którym odrzucenie było widoczne, lub przypadki, w których osoba miała kruche ego.

Podobnie, nadmierne chwalenie dziecka w okresie dojrzewania może prowadzić do wzrostu wiary w siebie, sprzyjając narcyzmowi. Istnieją również podejrzenia, że winę za to zaburzenie może ponosić genetyka.

Niezależnie od przyczyny, osoba wykazująca następujące cechy może być uznana za posiadającą osobowość narcystyczną:

• Arogancka postawa
• Silny brak empatii
• Ciągła potrzeba podziwu
• Podwyższone poczucie własnej wartości 
• Zazdrość wobec innych, którzy rzekomo radzą sobie lepiej
• Bezpodstawne przypuszczenia, że inni zazdroszczą im ich osiągnięć
• Obsesja na punkcie sukcesu, władzy, wyglądu i niebotycznego bogactwa

Socjopatia

Jedną z pierwszych rzeczy, jakie należy wiedzieć o socjopatach, jest to, że mają oni bardzo niewielkie wyrzuty sumienia z powodu swoich czynów, bez względu na to, jak wpływają one na innych. Socjopata będzie manipulował swoją drogą do przyjaźni lub związku wyłącznie dla własnego zysku lub rozrywki. Więzi te mogą być pieczołowicie tworzone, a następnie natychmiast zaniedbywane, bez względu na to, czy mogą zaszkodzić drugiej osobie, czy też nie.

Socjopaci są łatwo rozpoznawalni dzięki częstym konfliktom z prawem. Nie mają też większych oporów przed wykorzystywaniem ludzi dla własnych korzyści i są znani z dramatycznych lub zmiennych interakcji w kontaktach z ludźmi.

Jest bardziej prawdopodobne, że socjopata będzie miał problemy z utrzymaniem pracy i może nie być w stanie tworzyć stabilnych związków.

Symptomy socjopatii

Socjopata zazwyczaj zaczyna przejawiać symptomy tego zaburzenia przed 18 rokiem życia. Obejmuje to takie zachowania jak:

• Lekceważenie prawa i angażowanie się w czyny, które mogą prowadzić do problemów z prawem
• Używanie podstępu do nawiązywania relacji lub wyłudzania od innych ich czasu lub pieniędzy
• uporczywa niezdolność do planowania przyszłości
• Wykazuje słabe, niezobowiązujące podejście do pracy
• Lekceważenie zobowiązań finansowych, takich jak spłata długów
• Brak wyrzutów sumienia po fizycznym lub emocjonalnym skrzywdzeniu innej osoby

Podobnie jak narcyzm, to zaburzenie osobowości może być wynikiem działania genów. Zostało ono również powiązane ze złymi doświadczeniami z dzieciństwa, w którym dochodziło do wykorzystywania seksualnego lub fizycznego.

Może być również wynikiem wczesnego zaniedbania. Odpowiedzialne mogą być również warunki środowiskowe, takie jak relacje rodzinne i sposób, w jaki traktowane są związki z rówieśnikami.

Narcyzm vs. Socjopatia

Przy rozróżnianiu narcyza i socjopaty, motywy ich działań są zazwyczaj ważnym punktem, na który należy zwrócić uwagę.

Dla narcyza – oszustwo, obsypywanie komplementami, nawiązywanie przyjaźni i inne manipulowanie innymi, są ostatecznie ukierunkowane na ego i poszerzanie poczucia własnej wartości.

Narcyz jest skoncentrowany na sobie i prowadzi działania wykorzystując wizję tunelową skupioną wyłącznie na własnym znaczeniu. Ludzie skrzywdzeni przez działania narcyza są jedynie ofiarami w jego drodze do osiągnięcia własnych celów.

Z drugiej strony, socjopata będzie manipulował, krzywdził, okradał i w inny sposób wykorzystywał inną osobę tylko dla zabawy. Socjopata nie dba o poprawę swojego wizerunku i angażuje się w gierki, jeśli jest to zgodne z większym celem, do którego dąży. Socjopata nie odczuwa wyrzutów sumienia ani empatii w stosunku do osób skrzywdzonych przez jego działania, a nawet może czerpać z tego przyjemność. Różni się to od narcyza, którego celem nie jest wyrządzenie bezpośredniej krzywdy, ale pokazanie siebie w dobrym świetle.

Ze względu na charakter swojej osobowości, socjopata będzie miał trudności z utrzymaniem pracy i prawdopodobnie będzie miał kłopoty z prawem. W przeciwieństwie do narcyza, który zawsze chce być na szczycie i będzie utrzymywał rolę, dzięki której będzie wyglądał na osobę odnoszącą sukcesy. 

Podobieństwa między narcyzami a socjopatami

Obie osobowości wykazują zauważalny brak empatii w kontaktach z innymi. Są pozbawione moralności i nie mają skrupułów, by spiskować przeciwko innym i kontrolować ich, by dopasować sytuację do swoich planów. Aby osiągnąć swoje cele, socjopata lub narcyz potrafią być bardzo czarujący.

Ponadto, wykazywanie cech socjopatycznych lub narcystycznych zazwyczaj zwiększa ryzyko rozwoju zaburzeń nastroju, nadużywania używek, jak również posiadania myśli samobójczych.

Leczenie

Ani narcyz, ani socjopata raczej nie szukają leczenia dla swojej osobowości. Może się to zmienić w przypadku, gdy wykazują cechy choroby psychicznej, takie jak depresja, lęki itp.

Zazwyczaj stan ten jest diagnozowany za pomocą szczegółowych wywiadów i/lub testów psychologicznych przeprowadzanych przez specjalistę zdrowia psychicznego.

Podsumowanie

Kiedy dana osoba wykazuje cechy narcyza lub socjopaty, oznacza to zazwyczaj, że jest wyrachowana, pozbawiona empatii i przedkłada własne interesy nad interesy innych.

Socjopaci są bardziej wyrachowani i nie liczą się z dobrem czy bólem innych. Najprawdopodobniej czerpią przyjemność ze swoich czynów. Narcyzi różnią się tym, że ich działania są zwykle ukierunkowane na samozadowolenie, a wszelkie szkody wyrządzone innym są zwykle przypadkowym efektem dążenia do celu.